IPO là gì?

1. IPO là gì?

2. IPO để làm gì?

1. Thứ Nhất, cổ phiếu có thể tiếp cận số nhà đầu tư cực lớn trên sàn chứng khoán. Nếu một công ty chưa niêm yết thường có vài cổ đông cho đến vài chục cổ đông là cùng, thì công ty đã IPO lại có thể có hàng nghìn cổ đông. Tất cả là nhờ họ tiếp cận được cổ phiếu dễ dàng và nhanh chóng qua sàn chứng khoán chứ không phải gặp gỡ và giao dịch thủ công.

Thứ Hai, nhờ trải qua một loạt tiêu chuẩn kiểm soát khá khắt khe của Ủy ban chứng khoán về kiểm toán, hoạt động kinh doanh, định giá tài sản, thuế, luật pháp, sở hữu trí tuệ…trước khi IPO, cổ phiếu công ty niêm yết thường được đánh giá cao hơn nhiều so với công ty chưa niêm yết, điều này góp phần nâng cao giá trị cho doanh nghiệp và tất nhiên sẽ gọi được nhiều vốn hơn nữa. Vì thế chúng ta thấy dù đưa thịt vào siêu thị bán sẽ mất nhiều chi phí, công sức, tiêu chuẩn vệ sinh cũng cao hơn nhưng người bán vẫn chấp nhận vì thịt cũng sẽ bán được giá cao và doanh thu ổn định hơn bán ở chợ.

1. Công ty nào có thể IPO?

• Cty cổ phần nội bộ.
• Cty cổ phần đại chúng chưa niêm yết
• Cty cổ phần đại chúng niêm yết
  Để có thể IPO thì công ty cổ phần nội bộ cần chuyển sang dạng cổ phần đại chúng, rồi sau khi được chấp nhận thì mới có thể trình hồ sơ niêm yết.

2. IPO diễn ra như thế nào?

3. Cổ phiếu IPO được định giá thế nào?

4. Vì sao các công ty muốn IPO?

• Thứ Nhất, IPO cho phép huy động nguồn vốn lớn và gần như vô hạn (nếu có thể thuyết phục được các nhà đầu tư mua cổ phiếu)
• Thứ Hai, mệnh giá của các cổ phiếu thường được định giá cao lên trong quá trình IPO, khiến các nhà đầu tư cũ nghiễm nhiên thu về khoản lợi khổng lồ.
• Thứ Ba, việc niêm yết tạo ra cơ hội thanh khoản cho cổ phần của các cổ đông nhanh chóng và hiệu quả.
• Thứ Tư, tiền thu về từ các đợt phát hành cổ phiếu, trên danh nghĩa là phục vụ kinh doanh, nhưng trước hết sẽ phục vụ ban lãnh đạo doanh nghiệp đó. Họ có thể dùng tiền của doanh nghiệp để mua xe hơi, đi du lịch, thậm chí mua đất đai, mua chuyên cơ…bằng cách liệt kê nó vào chi phí doanh nghiệp. Các nhà đầu tư trên sàn chứng khoán hầu như không quan tâm đến những chi tiết trong hoạt động của doanh nghiệp, thậm chí có người chỉ biết mã cổ phiếu mà chẳng nhớ tên đầy đủ của công ty, vì thế ban lãnh đạo gần như thoải mái sử dụng nguồn vốn không hoàn lại này.
• Thứ Năm, nhờ được kiểm toán, kiểm soát bởi Ủy ban chứng khoán, các công ty niêm yết có lợi thế hơn về mặt thương hiệu, uy tín trên thị trường và dễ có niềm tin của các đối tác hơn so với công ty chưa niêm yết.
• …và còn nhiều lợi ích gián tiếp khác nữa.
  Trong các lợi ích gián tiếp, có một lợi ích rất đặc biệt đó là với ban lãnh đạo công ty về phương diện tài chính. Bởi họ vừa là cổ đông lớn, vừa là người quản lý, điều hành, cũng vừa là người công bố thông tin. Vì vậy họ có đầy đủ điều kiện để tạo ra những giao dịch mua bán cổ phiếu có lợi cho túi tiền của mình. Đây là một vấn đề phức tạp nên tôi không có điều kiện nói rõ, nhưng nếu bạn gặp gỡ giới doanh nhân này, bạn sẽ không ngạc nhiên khi quá nửa họ không cần kiếm tiền từ kinh doanh hay lương quản lý, họ kiếm tiền từ việc giao dịch cổ phiếu của chính công ty họ đã lập ra.

5. IPO có bất lợi gì?

• Đầu tiên, công ty đã IPO sẽ hoàn toàn trở thành của công chúng, nếu không khéo, các nhà sáng lập có nguy cơ bị thâu tóm, bị hất cẳng dễ dàng hơn nhiều so với trước đó. Công ty huy động càng nhiều tiền, tỷ lệ sở hữu của mỗi người càng giảm xuống và nguy cơ này càng cao.
• Thứ hai, doanh nghiệp niêm yết phải công khai nhiều dữ liệu, đặc biệt là các nguồn thu, các chi phí và bí mật kinh doanh có thể bị lộ hoặc bị đối thủ nắm bắt.
• Thứ Ba, công ty niêm yết phải duy trì lợi nhuận, phải thay đổi cơ cấu tổ chức, liên tục báo cáo và công bố thông tin, nói chung là nhiều thủ tục hơn và quản lý phiền hà hơn.
• Thứ Tư, nhà sáng lập khi muốn ra quyết định lớn phải thông qua nghị quyết của một HĐQT hoặc Đại hội đồng cổ đông lớn hơn, phức tạp hơn. Các doanh nhân có thói quen làm ăn mạnh bạo, quyết đoán thường bị cản trở bởi cơ chế này, vì đám đông có thể suy nghĩ khác với số ít.
• Thứ Năm, ngoài khách hàng và nhân viên, ban lãnh đạo phải chịu thêm áp lực làm hài lòng cổ đông, đây là một điều chẳng hề dễ dàng vì nhóm này thực sự rất tham lam, luôn đòi hỏi công ty phải tăng trưởng và phát triển. Mối quan hệ này cũng phức tạp ở chỗ, bản chất thì cổ đông là chủ công ty, nên họ có quyền. Trong khi nhân viên và đối tác dù sao cũng khó hoạnh họe lãnh đạo doanh nghiệp hơn, vì thế mà chuyện chất vấn, cãi vã, thậm chí chửi thề thường có nhiều trong đại hội của những công ty niêm yết làm ăn không thuận lợi.

Kết luận:

Tóm lại, dù có những ưu và nhược điểm, IPO cũng đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng của các doanh nghiệp. Nó tạo ra nhiều cơ hội và rủi ro nhưng nếu nắm bắt tốt thì có thể mang đến thành công lớn.

Không phải ngẫu nhiên các doanh nghiệp hàng đầu thế giới, hầu hết đều là công ty niêm yết. Thậm chí giờ đây ở nhiều nước, các công ty nhà nước, công ty của hoàng gia, công ty cha truyền con nối.. vốn dĩ từng rất kín đáo, giờ cũng đã niêm yết một cách phổ biến hơn để phát triển, và tạo lập một doanh nghiệp IPO vẫn là niềm mơ ước của rất nhiều doanh nhân và startup để khẳng định bản thân mình.